Środa Kujawska

Środa Kujawska — projekt stypendialny KPO 2024

Melodie kujawskie w moim przekonaniu są jednymi z najpiękniejszych na świecie. Ale też nie są łatwe ze względu na nieoczywiste dla współczesnego słuchacza skale i rytm/puls.

❧ ❧ ❧ ❧ ❧ ❧

Środa Kujawska to działania wokół muzyki kujawskiej, których nadrzędnym celem jest tworzenie wspólnoty pieśni. Kryzys pandemiczny pokazał, jak bezbronne jest społeczeństwo pozbawione możliwości wspólnych spotkań. Dzięki narzędziom internetowym mogliśmy nawiązywać kontakt ze światem, ale nic nie zastąpi relacji z żywym człowiekiem. Śpiewanie pieśni tradycyjnych ma wspaniałą właściwość gromadzenia ludzi, tworzenia więzi, polepszania kondycji psycho-fizycznej, a przy tym nie pozostawia śladu węglowego.

Niezwykłej urody pieśni kujawskie, te osadzone w dawnych tradycjach, współcześnie znane są
niemal wyłącznie z nagrań archiwalnych. Na Kujawach nie usłyszy się już archaicznych wykonań pieśni i melodii tanecznych. Mistrzami i mistrzyniami stają się osoby nagrane przez rozmaite instytucje w latach 50.–80. Tym bardziej istotne są prace zdążające do restauracji śpiewu i muzyki kujawskiej. By do niej doprowadzić, konieczne jest czerpanie z materiałów źródłowych oraz stwarzanie pretekstów do nauki i spotkań budujących wspólnotę.

❧

Projekt zakłada pracę z nagraniami archiwalnymi, między innymi ze zbiorów Muzeum Etnograficznego w Toruniu, które będą podstawą do poznawania dawnych brzmień i rodzajów pieśni w wykonaniu kujawskich śpiewaczek i śpiewaków.

Kluczowym działaniem projektu jest natomiast wspólne wykonywanie pieśni, które odbywa się podczas pracy ze stałą grupą śpiewaczą (zespół Środa Kujawska) i otwartych spotkań pod hasłem Kujawskie Przedmieście w Domu Kultury Bydgoskie Przedmieście w Toruniu.

❧

Projekt stypendialny pt. „Środa Kujawska” jest finansowany ze środków Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności w ramach Programu wspierania działalności podmiotów sektora kultury i przemysłów kreatywnych na rzecz stymulowania ich rozwoju (A2.5.1).

❧ ❧ ❧ ❧ ❧ ❧

Środa Kujawska — zespół śpiewaczy

Środa Kujawska to miejsce w czasie i przestrzeni, w którym spotykają się miłośnicy wspólnego śpiewu i tradycji muzycznych. Grupa działa przy Domu Kultury Bydgoskie Przedmieście w Toruniu pod kierownictwem Katarzyny Rosik. Repertuar kujawski poznaje dzięki nagraniom archiwalnym Instytutu Sztuki PAN, Muzeum Etnograficznego im. Marii Znamierowskiej-Prüfferowej w Toruniu, Polskiego Radia i Radia PiK. Grupa nad pieśniami kujawskimi pochyla się od lutego 2024 roku, a poza pracą z archiwaliami brała udział w warsztatach z Ewą Grochowską i Justyną Piernik. Środa Kujawska debiutowała w czerwcu 2024 roku podczas przeglądu 51. Festiwalu Folkloru Kujaw w Ciechocinku, zdobywając nagrodę specjalną Dyrektora Festiwalu Folkloru Kujaw Michała Gajewskiego.

Podczas środowych spotkań poznajemy dawne pieśni, kulturę muzyczną, zwyczaje i konteksty związane z obrzędowością i codziennością życia wsi, które często są częścią historii naszych rodziców, babć i dziadków, a przez to i naszą. Czerpiemy radość z obcowania z przepięknymi melodiami kujawskimi, ale również ze wspólnego śpiewania. 

Skład grupy:
Filip Bukowski, Katarzyna Bukowska, Damian Dekowski, Marta Domachowska, Natalia Kucharska, Jarosław Martyna, Katarzyna Ostrowska, Marta Rogalska, Katarzyna Rosik, Marlena Szubert-Najder

❧ ❧ ❧ ❧ ❧ ❧

Kujawskie Przedmieście — otwarte środowe spotkania warsztatowe

Kujawskie Przedmieście to otwarte spotkania warsztatowe odbywające się w Domu Kultury Bydgoskie Przedmieście. Spotkania dedykowane będą pracy z głosem oraz kujawskim pieśniom i przyśpiewkom o różnorodnej tematyce.

Warsztaty przeznaczone są dla dorosłych przedstawicieli wszystkich płci. Wcześniejsze doświadczenia ze śpiewem pieśni tradycyjnych jest mile widziane, ale nie obligatoryjne. Kluczowa jest chęć poznawania lokalnego folkloru i wspólne śpiewanie.

Spotkania październik–listopad 2024:
Facebook/wydarzenie

❧ ❧ ❧ ❧ ❧ ❧

Źródła muzyki kujawskiej

WYDAWNICTWA MUZYCZNE
— Melodie ziemi kujawskiej, wyd. Instytut Sztuki PAN, 2010
etnofon.pl…
— Muzyka ludowa z Kujaw i Pałuk, wyd. Muzeum Etnograficzne w Toruniu, 2012
etnomuzeum.pl…
— Muzyka Źródeł, vol. 20, Kujawy, wyd. Polskie Radio, 2013
sklep.polskieradio.pl…
— kilka utworów na: Źródło Muzyki Chopina, vol. 1, wyd. Polskie Radio, 2014
sklep.polskieradio.pl…
— kilka utworów na: Gdyby Kolberg Miał Fonograf, vol. 2, wyd. Instytut Sztuki PAN, 2014
ispan.pl…
— czarna płyta dołączona do książki Kujawy region, red. B. Krzyżaniak, A. Pawlak, J. Lisakowski, red. dialektologiczna M. Gruchmanowa, wyd. Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 1974

ARCHIWA
— Zbiory Fonograficzne Instytutu Sztuki PAN
— Muzeum Etnograficzne im. Marii Znamierowskiej-Prüfferowej w Toruniu
— Polskie Radio PiK
— i inne

MIEJSCE W INTERNECIE
— Kujawskie Kapele Ludowe — artyści i ich twórczość
folklorkujawski.pl